دانشگاه و مسئله امروزین

همچنین در عرصه سیاسی، حکومت با تکیه بر این نخبگان، منافع عمومی مردمان و کشور خود را به بهترین صورت، محقق سازند. در ایران عصر ساسانی با توجه به این نکته که حکومت اندیشی ایرانی بر بنیان نخبگان بوده، گرایش به علم و علم گرایی را اولویت زمانه خود قرار داده بودند. در دوره شاپور، نیاز به تحول در بینش ایرانی و برسازی علمی نوین، نهضت ترجمه را رقم زد که نتیجه آن رشد، ترقی و اعتلای تمدنی ایرانشهر بود.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

مسیری که اوج آن در زمان انوشیران بود. در این دوران ما شاهد سه مرکز علمی در سطح عالی در ایرانشهر هستیم که با گرایش به علم، پیشرفت ایرانشهر دنبال می کردند. جندی شاپور، مرکز علمی پُر آوازه ای که علوم طبیعیات از نوع پزشکی در آن سرآمد بود. اما در آن دوران تحت تأثیر یونانیان و یا هر چیز دیگر، به نیکی می دانستند که علوم تجربی یا طبیعیات از هرنوعش نمی تواند به تنهایی پیشرفت و ترقی را در یک سرزمین رقم بزند. این علوم در سایه دانش های انسانی، معنای اجتماعی خود را باز می یابند. لذا در مرکز علمی چون جندی شاپور، محصلین در ابتدا به فراگیری فلسفه و بعضی از داده های دانش های انسانی اقدام و بعد به علم پزشکی و دیگر علوم توجه می کردند. از این رهیافت در کنار جندی شاپور، دو مرکز علمی نصبیین و ادسا(رها) در ایرانشهر به مباخث علوم انسانی توجه می کردند. از میان تمام علوم انسانی، دانش سیاسی، جایگاه ویژه ای دارد. ارسطو، دانش سیاست را دیهیم(تاج) علوم دانسته است. این مدعا از باب تفاخر و برتری-جویی نیست؛ بلکه ارسطو، ثبات، امنیت،پیشرفت و ترقی یک ملت را به تدبیر سیاسی حاکمان و صاحبان قدرت قلمداد می کند. اگر گشور بر مبنای علمی و سیاست اندیشی حقیقی اداره شود، کشور در مسیر تعالی قرار می گیرد؛ آن گاه در شرایط ثبات و ترقی، دیگر علوم با امنیت خاطر و آرامش ذهنی، رشد و بالندگی خود را طی می کند. حال اگر کشور با بی تدبیری و سیاست اندیشی غیر علمی اداره شود، کشور همواره آبستن بحران، آشوب و اعتراض، ناامنی خواهد بود. در این شرایط، چگونه اندیشمندان و دانشمندان با آرامش خاطر امکان اندیشیدن و تفکر پیدا می کنند.

این نقطه عزیمت، توجه به علوم انسانی به مثابه شاه کلید، رشد و ترقی یک کشور رنشان می دهد. اما باید توجه داشت که مراکز علمی عالی از نوع دانشگاه، پیش از آن که در خدمت حکومت باشند، متکی به منافع کشور و ملت هستند. از این رو ما با عبارت ملی در پسوند دانشگاه ها روبرو هستیم. این عبارت، به طور واضح در سخنان دکتر سید جواد طباطبایی تحت عنوان دانشگاه ایرانی معنا و مفهوم می شود. این سخن بدین معنا است که دانشگاه باید، با توجه به دشواره های ملی و مسائل مورد توجه سرزمینی به نام ایران، به تفکر و تأمل بپردازد. در دوران ساسانی، این مراکز علمی، پیش از آن که به منافع، طبقات و اصناف صاحب قدرت توجه کنند، به مسائل ایرانشهر و مؤلفه های راستین برسازنده اتحاد قومی و تعالی تمدنی ایرانشهر را در دستر کار فکری خود داشتند. امری که بعدها در دوره سده میانه اسلامی، امکان بقای ایران و ایرانیت را از یک سو و نیز برسازی تمدنی نو در بستر اسلامی را از سوی دیگر رقم زدند.

این چارچوب فکری که در فوق به بیان آن پرداختیم، دانشگاه را در ساختار قدرت، در میانه قدرت و مردم قرار می دهد. دانشگاه بخشی از جامعه مدنی است که بوسیله نخبگان، حلقه وصل توده های اجتماعی و حکومت و بالعکس را شکل می دهد.

خواست عمومی از طریق اندیشیدن توسط نخبگان به طرح واره ای تبدیل می شود که ساختار قدرت باید هنر بهره برداری از آن به نفع ملی را داشته باشد. حکومت و صاحبان قدرت، باید به دانشگاه مراجعه کنند تا دشواره های آنان مورد کنکاش علمی و فکری قرار گیرد. داشگاه مهم ترین مرجع فکری و مشورتی اربابان قدرت قلمداد می شوند. در این فرآیند، بزرگ ترین اشتباه ممکن، زمانی صورت می گیرد که نخبگان دانشگاهی میل به قدرت پیدا کنند. منظور این نیست که دانشگاهیان، همواره باید از قدرت فاصله بگیرند، خیر؛ بلکه باید دانست در دانشگاه، همه مدرسین، اندیشمند و صاحب نظر نیستند. سخن بنده، معطوف به اندیشمندان و صاحب نظران فکری و علمی هستند که باید با فاصله از قدرت و حضور در بدنه جامعه مدنی، به عنوان نخبگان دانشگاهی، دشواره های قدرت و مسائل آن را مورد نقد، تفکر و تحلیل قرار دهند. حال آن که در دانشگاه، افراد بسیاری به مثابه مدرس حضور دارند که راوی، روایت های فکری دیگران هستند. این افراد به عنوان اندیشمند تلقی نمی شوند که حضور در ساختار قدرت، بینش فکری آنان را تحت تأثیر قرار دهد یا ندهد.

اکنون اهمیت دانشگاه و نقش مهم آن در پیش برد رشد و ترقی یک کشور را دانستیم. بااین کارویژه، دانشگاه همواره در بخش جامعه مدنی، منتقد اصلی با رویکرد علمی، حکومت و قدرت به حساب می آید. سیاست به مثابه تدبیر، سیاست مداران، حاضر در حکومت را باید با اتکاء به دانشگاه، آن را آینه انعکاس دهنده، غلط های خود بدانند. اما متأسفانه، از ابتداد پیروزی انقلاب، سیاست مدران با عنینک بدبینی و توطئه اندیشانه، دانشگاه منقد را دشمن تلقی کردند و شروع به حذف نخبگان و تغییر ماهیت علمی دانشگاه مبادرت ورزیدند. دانشگاه ملی و منتقد را به دانشگاه وابسته به قدرت در آوردند و سپس با حذف نخبگان در علوم انسانی، تجربی و هنر و...افرادی با عنوان نیروی متعهد بر تخصص سبقت بخشیدند، وارد دانشگاه کردند. کرسی دانشگاه در بهترین حالت آن، مملوء از افرادی شد که به جای نخبگان متفکر، تنها می توان لقب مدرس را بر آن ها گذاشت. مدرسی که باید خود را صرف انتقال دانش ها قرار دهد با جزوه سازی، سطح آموزش را در بدترین شرایط ممکن قرار دادند و در مقاطع تحصیلات تکمیلی، دانشجو تبدیل به مولد مقالات برای ارتقای جایگاه استادیار و دانشیاری و... شد. نه مسئله ایران در کار است و نه تفکر جایی در دانشگاه دارد. غم نان اساتید محترم را تبدیل به محافظه کارانی کرده که جرئت پاسخ به پرسش چالشی دانشجوی خود را ندارند. در این یک دهه می توان این ادعا را کرد که اگر از بسیاری از کسانی که کرسی دانشگاهی اشغال کردند، امتحان اختبار بگیرند،- کاری که اساتید محترم با دانشجویان دکتری تحت عنوان امتحان جامع انجام می دهند- بسیاری از این افراد، سربلند بیرون نمی آیند. آن چه می گویم، نتیجه برخوردها و حضور من در دانشگاه است. من تجارب خودم را از دانشگاه در زمان دانشجویی و تدریس را جداگانه نوشته ام و در زمانی مناسب منتشر خواهم کرد. اما به جرئت می-توان گفت، از دانشگاه به عنوان محملی برای تفکر دیگر نمی توان امیدی داشت. البته این سخن بنده بر همه بزرگواران، اساتید محترم معطوف نمی شود؛ بلکه هنوز در داشگاه دانایان حضور دارند که هر چندی، برخورد ناشایست با آن ها در اخبار جاری و ساری می شود.

۶۵۶۵

کد خبر 1705427

منبع: خبرآنلاین

کلیدواژه: علوم انسانی مرکز علمی

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.khabaronline.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «خبرآنلاین» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۶۵۷۹۰۳۱ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

پذیرش دانشجو در شعبه نجف اشرف دانشگاه تهران از سال تحصیلی آینده

به گزارش خبرگزاری مهر به نقل از دانشگاه تهران، دکتر سید محمد مقیمی رییس دانشگاه تهران در دیدار با معاون پژوهش و تحول علمی وزیر علوم عراق که در محل دفتر رییس دانشگاه تهران برگزار شد، گفت: مشترکات فرهنگی، اجتماعی و عقیدتی بین مردم ایران و عراق موجب شده است که ما فارغ از مرزهای جغرافیایی ایران و عراق، این دو کشور را به عنوان یک امت مشترک و ملت واحد تلقی کنیم و پیشرفت‌های عراق را پیشرفت‌های خود می‌دانیم. سیاست جمهوری اسلامی ایران گسترش همکاری علمی با کشورهای همسایه بویژه کشور عراق است و کشور دوست و برادر عراق را اولویت اول دانشگاه تهران در توسعه تعاملات علمی و دانشگاهی می‌دانیم.

مقیمی از ترسیم نقشه راه تعاملات علمی بین‌المللی در دوره جاری مدیریتی دانشگاه تهران خبر داد و گفت: در این نقشه راه، اولویت اصلی ما به کشورهای منطقه اختصاص پیدا کرده است. همچنین ساختاری را برای ایجاد شعبه‌های دانشگاه تهران در خارج از مرزهای جغرافیایی ترسیم کرده و سه خوشه اصلی شعب شامل شعبه‌های مربوط به حوزه کشورهای خاورمیانه و آفریقا، خوشه کشورهای حوزه اوراسیا و خوشه شبه قاره هند را به تصویب هیأت امنای دانشگاه تهران رسانده‌ایم.

وی از افتتاح شعبه دانشگاه تهران و دانشگاه علوم پزشکی تهران در آفریقای جنوبی همزمان با سفر آتی رییس‌جمهور کشورمان به این کشور خبر داد و گفت: شعبه دانشگاه تهران در کشور گرجستان راه‌اندازی شده و پذیرش دانشجو در این شعبه آغاز شده است و شروع به کار این شعبه دانشگاه تهران را به زودی شاهد خواهیم بود. در دوبی نیز شعبه دانشگاه تهران در حال شکل‌گیری است و بر اساس مذاکرات با مقامات هندوستان، به زودی شعبه دانشگاه تهران در دهلی نو تأسیس خواهد شد.

رییس دانشگاه تهران با اعلام اینکه اولین اقدام دانشگاه تهران در ۲.۵ سال اخیر تلاش برای ایجاد شعبه دانشگاه در کشور دوست و برادر عراق بوده است، به همکاری‌ها و مراودات گسترده دانشگاه تهران با دانشگاه‌های عراق و امضا و مبادله تفاهم‌نامه‌هایی با این دانشگاه‌ها اشاره کرد و بیان داشت: با وجود همه این تعاملات، هدفگذاری اصلی دانشگاه تهران در عراق ناظر بر راه‌اندازی شعبه دانشگاه در شهر نجف اشرف و گسترش شعب در دیگر شهرهای عراق است. رویکردمان در خصوص شعبه عراق با شعب سایر کشورها کاملاً متفاوت است و هدفمان این است که رشته‌های مورد نیاز دولت و مردم عزیز عراق در این شعبه راه‌اندازی شوند.

رییس اجلاس رؤسای دانشگاه‌های برتر ایران، با اشاره به اینکه دانشگاه‌های برتر ایران منتظر هستند تا بر اساس نتیجه راه‌اندازی شعبه دانشگاه تهران در نجف اشرف نسبت به گسترش فعالیت‌های خود در عراق جدی‌تر عمل کنند، سرعت‌بخشی برای صدور مجوزهای لازم در خصوص راه‌اندازی این شعبه دانشگاهی را مورد تاکید قرار داد و گفت: راه‌اندازی شعبه دانشگاه تهران در عراق فصل جدیدی در روابط علمی و دانشگاهی دو کشور ایجاد می‌کند. تفاهم‌نامه‌ای حقوقی به منظور تأمین فضای فیزیکی و برخی دیگر از خدمات مورد نیاز برای شعبه دانشگاه تهران در نجف اشرف، با یک سرمایه‌گذار عراقی منعقد کرده‌ایم که بر این اساس ساختمان مناسبی نیز برای شعبه عراق اختصاص پیدا کرده و استانداردهای مدنظر وزارت علوم عراق در آن اعمال می‌شود.

مؤسس و رییس کرسی کارآفرینی یونسکو در آسیا و اقیانوسیه، از آمادگی این کرسی و دانشگاه تهران به منظور توسعه فعالیت‌ها در حوزه‌های کارآفرینی، مهارت‌ورزی دانشجویان، اجرایی‌سازی تفاهم‌نامه‌های دانشگاه تهران با دانشگاه‌های کشور عراق و استقرار شعبه شرکت‌های دانش‌بنیان مستقر در پارک علم و فناوری دانشگاه تهران در عراق با محوریت شعبه دانشگاه تهران در نجف اشرف خبر داد و از معاون وزیر علوم عراق خواست تا تعدادی از اساتید برجسته و تراز اول دانشگاه‌های عراق را برای عضویت هیأت علمی وابسته دانشگاه تهران در شعبه نجف اشرف معرفی نماید تا پس از بررسی پرونده علمی آنها، در دستور کار هیأت اجرایی جذب هیأت علمی دانشگاه تهران قرار گیرد.

الهام امین‌زاده، معاون بین‌الملل دانشگاه تهران نیز در این دیدار گفت: در حال حاضر بیش از ۶۰۰ دانشجو از کشور عراق در حال تحصیل در دانشگاه تهران هستند که بیش از ۸۰ درصد آنها در مقطع دکتری تحصیل می‌کنند.

معاون بین‌الملل دانشگاه تهران، تمرکز دانشگاه تهران در توسعه روابط با عراق را ناظر بر راه‌اندازی شعبه دانشگاه تهران در نجف اشرف دانست و افزود: بر اساس رشته‌هایی که در شعبه عراق راه‌اندازی می‌شوند و با توجه به اینکه اساتید در این شعبه به دو زبان عربی و انگلیسی تدریس خواهند کرد، در حال شناسایی و انتخاب اساتید دانشگاه تهران برای تدریس در شعبه دانشگاه تهران در نجف اشرف هستیم.

یحیی بوذری‌نژاد، مسئول راه‌اندازی شعبه دانشگاه تهران در عراق نیز از رشته‌های گروه‌های مدیریت، حقوق نفت و گاز، زیست‌شناسی، بیوتکنولوژی، مهندسی کامپیوتر، علوم سیاسی و غیره به عنوان رشته‌های اولویت‌دار برای راه‌اندازی در شعبه دانشگاه تهران در نجف اشرف نام برد و با ابراز امیدواری نسبت به انجام اولین دوره پذیرش دانشجو در این شعبه برای سال تحصیلی آینده، بیان داشت: در این شعبه علاوه بر بهره‌گیری از ظرفیت استادان دانشگاه تهران، از همکاری استادان تراز اول دانشگاه‌های عراق نیز استفاده خواهیم کرد.

لبنا خمیس مهدی، معاون پژوهش و تحول علمی وزارت علوم عراق نیز با ابراز خرسندی از حضور در دانشگاه تهران، از معاونت پژوهش و تحول علمی وزارت علوم عراق به عنوان یک نهاد راهبردی و به مثابه ستون فقرات این وزارتخانه با ماموریت‌هایی نظیر مسئولیت تمام امور مربوط به دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه‌های عراق، رتبه‌بندی مجلات علمی عراقی، رصد وضعیت دانشگاه‌های عراق در رتبه‌بندی‌های بین‌المللی، رصد مقالات و آثار علمی دانشگاه‌های عراق، بررسی توافق‌نامه‌های بین دانشگاه‌های عراق با دانشگاه‌های دیگر کشورها، بازنگری و بروز رسانی سرفصل‌های دروس دانشگاهی و غیره نام برد.

معاون وزیر علوم عراق همچنین با استقبال از تأسیس شعبه دانشگاه تهران در نجف اشرف، بیان داشت: پرونده ایجاد این شعبه را پس از مطالعه دقیق، به بخش مربوطه در وزارت علوم عراق ارجاع داده‌ایم. تأسیس شعبه دانشگاه تهران در نجف اشرف یک اولویت برای ما محسوب می‌شود و شخص وزیر علوم عراق کاملاً در جریان تأسیس این شعبه قرار دارد. بنابراین با تسریع در بررسی پرونده، امیدواریم به زودی شاهد نهایی شدن تأسیس این شعبه دانشگاهی در عراق باشیم.

دکتر سید محمد مقیمی رییس دانشگاه تهران در بخش دیگر این نشست، با اشاره به حضور دانشگاه تهران و دانشگاه علوم پزشکی تهران به عنوان تنها دانشگاه‌های ایرانی حاضر در میان ۱۰ دانشگاه برتر خاورمیانه بر اساس آخرین رتبه‌بندی بین‌المللی سایمگو، خاطرنشان کرد: دو دانشگاه تهران و علوم پزشکی تهران تفاهمی دارند که فعالیت‌های بین‌المللی مشترکی را رقم زنند.

وی از برگزاری جشن یکهزار و هفتصد و پنجاه و هفتمین سال پایه‌گذاری سنت آموزش عالی در جهان در خرداد ماه از سوی دانشگاه تهران خبر داد و بیان داشت: هر چند ۹۰ سال از قدمت ساختمان‌ها و مکان فعلی دانشگاه تهران وجود دارد می‌گذرد، اما سیر تکامل دانشگاه تهران بیانگر این است که قدمت دانشگاه تهران بسیار فراتر از ۹۰ سال است. یونسکو در سال ۲۰۱۷ میلادی دانشگاه جندی شاپور را با قدمت ۱۷۵۰ سال به عنوان قدیمی‌ترین نهاد علم در ایران معرفی کرده است و شورای عالی انقلاب فرهنگی در فروردین ماه ۱۴۰۳ مصوب کرد که دانشگاه تهران میراث‌دار این قدمت آموزش عالی در ایران است.

رییس ستاد بزرگداشت ۱۷۵۷ سال سنت دانشگاهی ایران با دعوت از هیأت عراقی و رؤسای دانشگاه‌های برتر عراق برای حضور در آئین افتتاح این بزرگداشت که خرداد ماه در دانشگاه تهران برگزار می‌شود، افزود: شورای عالی انقلاب فرهنگی به ریاست رییس‌جمهور کشورمان، مأموریت ویژه‌ای را برای فعالیت‌های ارتقای نقش دانشگاه در تمدن‌سازی برعهده دانشگاه تهران قرار داده است، افزود: دانشگاه تهران در طول سال‌های فعالیت خود ۷۰۰ تفاهم‌نامه با دانشگاه‌های معتبر دنیا منعقد کرده است و ۸ خرداد ماه ۱۴۰۳ مراسم باشکوهی با حضور رؤسای دانشگاه‌های مهم دنیا و شخصیت‌های بین‌المللی در دانشگاه تهران برگزار خواهد شد.

وی با اشاره به اینکه دانشگاه تهران دارای نزدیک به ۵۰ هزار دانشجو، ۲۲۰۰ عضو هیأت علمی دائم و ۴ هزار عضو هیأت علمی پاره وقت است، گفت: اکثر اساتید دانشگاه تهران فارغ‌التحصیل بهترین دانشگاه‌های دنیا هستند و بیش از ۱۰۰ عضو هیأت علمی دانشگاه تهران در دانشگاه‌های کشورهای اروپایی در حال گذراندن فرصت مطالعاتی یا تدریس فصلی در دانشگاه‌های معتبرآمریکا و کانادا هستند. بنابراین دانشگاه تهران بخاطر قدمت و پایداری خود و با اتکا به اعضای هیأت علمی توانمند توانسته است در دنیا بدرخشد و دانشگاه‌های غربی نیازمند ظرفیت‌های علمی و توان اساتید ما هستند.

در پایان این دیدار، هدایایی به رسم یادبود از سوی رییس دانشگاه تهران به دکتر لبنا خمیس مهدی معاون پژوهش و تحول علمی عراق و هیأت همراه ایشان متشکل از مدیران کل و رؤسای ادارات این معاونت تقدیم شد.

کد خبر 6096971